El Concello de A Coruña concede desde 2023 un centenar de licencias para hacer viviendas en locales

O Concello concedeu en algo máis de dous anos e medio 102 licenzas de cambio de uso para converter en vivenda locais que antes tiñan outra función. Fuentes municipais indican que nalgúns destes espazos pódense facer dúas vivendas, de modo que, en total, reformáronse un centenar de baixos e entreplantas para este novo uso residencial. Nas oficinas municipais entran peticións de todo tipo, aínda que non todas son aprobadas. De feito, entre agosto de 2023 e setembro de 2024, a Xunta de Goberno Local denegou 21 solicitudes para converter locais en vivendas fronte ás once que estimou para que os seus proxectos fixésense realidade.

Un dos que solicitaron permiso para construír a súa vivenda foi o arquitecto Gutier da Torre, do estudo Laboratorio, que, en pandemia, quixo atopar un fogar na Coruña e deuse de bruzos cos prezos. «Xurdiu a oportunidade de buscar outro tipo de espazos dentro dos locais comerciais e cun prezo máis accesible», recoñece da Torre, que asegura que, en canto viu o local que agora é a súa casa, tivo claro como quería facela e, a día de hoxe, «non lle cambiaría nada», a pesar de que hai a crenza popular de que, cando un termina unha casa é cando debería empezala, para poder aplicar todo o aprendido na obra e non equivocarse.

A Xunta flexibilizou, na lei de acompañamento aos orzamentos de 2024, os criterios esixidos para a conversión de baixos en fogares, por exemplo, rebaixando de 2,5 metros a 2,4 metros a altura mínima esixida e permitindo que a extracción de fumes das cociñas póidase substituír por sistemas de filtración homologados. Abriu a man, ademais, a que non fose necesario cambiar o plan xeral para dar o visto e prace a estes cambios de uso, polo que se popularizou esta opción entre os que non pon unha liña vermella na altura que deben ter os seus fogares. Os profesionais, con todo, teñen unha queixa e é o medio ano ou máis que teñen que esperar para recibir o si do Concello ao seu proxecto.

Fuentes municipais indican que o prazo de concesión das licenzas de rehabilitación varían moito, xa que, se dependen de Patrimonio, os prazos alárganse. Defenden, ademais, que a Federación Galega de Empresas Inmobiliarias (Fegein) e o Colexio de Arquitectura destacan á Coruña como «a cidade galega máis rápida» na concesión de permisos de obra, aínda que iso non acurta os prazos de quen espera unha resolución. A ausencia de pisos a prezo accesible na cidade e a entrada en vigor da ordenanza de vivenda de uso turístico que limita este negocio aos edificios completos, primeiros e baixos e nunca encima do fogar habitual dunha familia, fixo tamén que proliferen en portais inmobiliarios ofertas de locais que poden cambiar o seu uso para converterse, no futuro, en fogares ou en aloxamentos turísticos.

De antiga carpintería a fogar con xardín interior

O que antes era unha antiga carpintería preto da Cidade Vella, é agora o seu fogar, un espazo no que tivo que buscar solucións imaxinativas para sortear os obstáculos de vivir a pé a de rúa, como a falta de intimidade ou de iluminación. «Nós temos fiestra de arriba a abaixo e puxémoslles unha enreixado tipo mallorquina, que son como persianas clásicas lixeiramente inclinadas, que deixan pasar luz pero que non deixan que che vexan desde fóra», explica o arquitecto Gutier da Torre, do estudo Laboratorio que, en pandemia, tras non atopar unha vivenda a prezo alcanzable, decidiu que un local comercial sería o seu novo fogar. Iso si, incide en que «non todos os baixos valen para vivenda», pero no caso da súa sabía que si.

Seguindo o seu exemplo, hai clientes do seu estudo que se decantaron por esta opción, pero que aínda non atoparon un baixo no que poder desenvolver o seu proxecto de vida. En proceso, en Laboratorio teñen agora a transformación dunha antiga zapatería en Vos Rosales. Neste caso, os seus futuros habitantes non tiveron que mergullar en portais inmobiliarios nin buscar anuncios de «véndese» nas paredes porque o local era da familia e, unha vez pechado o negocio, a filla do matrimonio que a rexentaba será a que o converta en vivenda.

«Hai que cumprir unha normativa, igual que en calquera tipo de reforma, o único impedimento que ten o cambio de uso é o tipo de licenza porque require un proxecto completo e o Concello está a tardar entre seis e oito meses en conceder os permisos. Pon facilidades coas consultas previas, para que todo vaia ben, pero despois, hai que esperar», relata De la Torre, que indica que é algo que afecta non só a estas obras senón tamén ás que teñen que ver con Patrimonio.

«Para min o máis motivador dun baixo é facer un espazo especial e que achegue algo diferente fronte a outras opcións. A nós gústanos moito crear patios interiores e exteriores. Na nosa casa, por exemplo, o hall de entrada é un patio con plantas. É coma se tivésemos o exterior dentro de casa e o patio do outro lado xerámolo como un xardín para que, xa que estás nun espazo interior, poidas ter algo que non teñas nunha vivenda normal», comenta De la Torre, que defende que as vivendas en baixos poden ser unhas grandes aliadas para as persoas con mobilidade reducida, xa que lles permite evitar escaleiras e ascensores e rompe unha lanza a favor da súa iluminación natural. «Hai baixos que poden ter tanta luz como un primeiro ou un segundo», sentenza, explicando que hai fogares interiores e outros que están tan preto dos seus veciños que non teñen oportunidade de ver o sol.